|
YENİLEBİLİR
HAYVANLAR
 Dört ayaklı kara
hayvanları içinde sadece geviş getiren “ve” ayak tırnakları
ikiye ayrılı olanlar geçerli; yani “Kaşer”dir. Bu işaretlerden
sadece bir tanesinin olması, o hayvanı geçersiz kılar.
Sürüngenler ve
böcekler, Tora’da belirtilen (ve günümüzde hangi tür oldukları
bilinmeyen) dört tür çekirge benzeri hayvan hariç yenilemez.
Bunlara, yengeç, istakoz, karides, midye ve istridye gibi
böcekler de dahildir. Özellikle yeşillikler,kiraz,incir gibi
meyveler yenmeden önce böcek olup olmadığı konusunda iyice
kontrol edilmelidir.
Uçucular
arasında yenilemeyen hayvanların tam listesi Tora tarafından
verilmiştir. Burada yirmi tane kuş listelenmişse de, Tora’daki
bu listede adı geçen kuşların bazılarının isimlerinin,
bildiğimiz kuşlar arasında hangileri oldukları konusunda
kesinlik olmadığından, Şulhan Aruh, kuşlar arasında sadece
geleneksel olarak Kaşer oldukları bilinen kuşların yenilmesi
gerektiğini vurgular.
Balıklar
arasında yenilebilir olanlar, pullu ve yüzgeçli balıklardır.
Yenilmesi yasak
olan bir hayvanın hiçbir ürünü de yenilemez.
Tora, kara
hayvanları arasında dört tanesini ayırarak bunların sadece
birer işarete sahip olduklarını vurgular ve bunun yeterli
olmadığına dikkat çeker. Bu hayvanlar şunlardır:
 Gamal (Deve), Hazir
(Domuz), Şafan ve Arnevet.
Bunlardan Şafan, genelde “Kaya Porsuğu”, Arnevet ise “Tavşan”
olarak tanımlansa da, bu konuda kesinlik yoktur. Fakat deve ve
domuz konusunda şüphe söz konusu değildir.
Gamal, Şafan ve
Arnevet’in her biri geviş getirir fakat tırnakları ikiye ayrık
değildir. Hazir ise ayrık tırnaklara sahip olmasına karşın
geviş getirmez.
Tora’nın bu dört
hayvanla ilgili detaylara beklenmedik bir şekilde yer vermesi
oldukça ilginçtir. Fakat bu hayvanlar ve işaretler, bir
anlamda Tora’nın bir insan tarafından kaleme alınmış
“olamayacağının” bir göstergesidir. Zira bu hayvanların sadece
birer işareti olduğunu belirten Tora 3310 yıl öncesine ait
olmasına karşın, Zooloji bilimi, bu hayvanlar ve yakın
akrabaları dışında, bu iki işaretten sadece birine sahip olan
başka hiçbir hayvan keşfetmemiştir. Dolayısıyla Tora’ya bu
bilgiyi koymak sadece ve sadece dünya ve tabiat üzerinde tam
bir hakimiyet sahibi olan biri; yani Tanrı tarafından
gerçekleştirilmiş olabilir. Zira 3310 yıl önce zooloji
bilimine bugünkü kadar hakim olan bir insanın varlığı
kesinlikle mümkün değildir.
But
: Tora’ya göre, Yaakov Avinu,
dayısı Lavan’ın yanından dönerken, kendisini öldürmek için
bekleyen Esav’la karşılaşmadan önceki gece, birden ortaya
çıkan bir adamla güreşir. Bu adam, açıklamalara göre Esav’ın
koruyucu meleğidir. Her ne kadar Yaakov kavgadan galip ayrılsa
da, adam Yaakov’un uyluk başına vurarak siyatik sinirini
zedeler. Yaakov hayatının geri kalan kısmında aksayarak yürür.
Tora, bu sebeple, “Gid Anaşe” adı verilen siyatik
sinirinin yenmesini yasaklar.
Gid Anaşe butta bulunur. Dolayısıyla butun
içinde bu sinir bulunduğu sürece but yenemez. Bu sinirin
zedelenmeden çıkarılması durumunda, but yenilebilir hale gelir.
Sinirin çıkarılması özel ustalık ve eğitim gerektiren bir
işlemdir. Bu işleme “Nikur” adı verilir. Türkiye’de bu
işlem yapılamadığından Kaşer but ve bonfile mevcut değildir.
|
